اثر دریافت ماست پروبیوتیک بر عملکرد ورزشی، علائم عفونت‌های تنفسی و ناراحتی‌های گوارشی دختران نوجوان شناگر استقامتی

چکیده سابقه و هدف: تمرینات شدید و فشرده‌ ورزشکاران باعث افزایش احتمال ابتلا به عفونت‌های بخش فوقانی دستگاه تنفسی، ناراحتی‌های گوارشی و به دنبال آن، خستگی مزمن و کاهش کارایی آنها می‌شود. مطالعات معدودی در زمینه تأثیر مواد پروبیوتیک بر ارتقای سیستم ایمنی و بهبود کارایی ورزشکاران در دوره تمرینات ورزشی و مسابقات صورت گرفته است. هدف از این بررسی، تعیین اثر دریافت ماست پروبیوتیک بر عملکرد ورزشی، علائم عفونت‌های تنفسی و ناراحتی‌های گوارشی دختران نوجوان شناگر استقامتی تهرانی در سال 1388 بود. افراد و روش‌ها: طی مطالعه مداخله‌ای از نوع تجربی تصادفی کنترل شده 46 دختر شناگر 11 تا 17 ساله عضو تیم‌های قهرمانی استخرهای تهران با میانگین سن 8/1± 8/13 سال، وزن 5/7± 6/48 کیلوگرم و قد 6/5± 159 سانتی متر، شرکت کننده در مسابقات 400 و800 مترکرال سینه در سال‌های 88-1387 مورد بررسی، قرار گرفتند. افراد به طور تصادفی به 2 گروه تقسیم شدند. طی 8 هفته گروه مداخله، دریافت کننده‌ 400 میلی‌لیتر ماست پروبیوتیک پگاه همراه ناهار و شام بود و گروه کنترل، همان مقدار ماست معمولی دریافت می‌کرد. از همه‌ آزمودنی‌ها خواسته شد تا در طول بررسی، علائم گوارشی، عفونت‌های تنفسی، میزان تمرینات (به متر)، مصرف دارو و میزان مصرف فراورده توصیه شده را روزانه در پرسشنامه‌های مربوطه ثبت کرده و از خوردن ماست و سایر فراورده‌های پروبیوتیکی خارج از برنامه طرح اجتناب کنند. رکورد 400 متر آزاد و آزمون پله هاروارد (جهت اندازه‌گیری VO2max ) در آغاز کار و پایان هفته هشتم در همه آزمودنی‌ها اندازه‌گیری و ثبت شد. تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها توسط نرم‌افزار SPSS 17 انجام شد. یافته‌ها‌: میانگین میزان تغییر رکورد در دو گروه مورد مطالعه پس از 8 هفته مصرف ماست 9/3 درگروه مداخله و 5/0 ثانیه در گروه کنترل از نظر آماری معنی‌دار نبود (22/0=P). در حالی که میزان تغییر VO2max در گروه مداخله( 56/0)و در گروه کنترل( 01/0(ml/kg-1.min-1) ( از نظر آماری معنی‌دار بود (02/0=P). متوسط تعداد روزهای سپری شده با برخی علائم عفونت‌های تنفسی از جمله خس خس و گوش درد در گروه مداخله و گروه کنترل به ترتیب 4/2 در برابر 3/4 روز (024/0=P) و 52/0 در برابر 6/1 روز (008/0=P) از نظر آماری معنی‌دار بود. میانگین تعداد دفعات ابتلا به عفونت‌های تنفسی و ناراحتی‌های گوارشی در گروه مداخله و گروه کنترل به ترتیب 1 در برابر 4/1 روز (009/0=P) و 9/0 در برابر 6/0 روز (05/0=P) از نظر آماری معنی‌دار بود. در متوسط مدت زمان ابتلا به عفونت‌های تنفسی و ناراحتی‌های گوارشی در دو گروه مورد مطالعه پس از 8 هفته مداخله، تفاوت معنی‌داری دیده نشد. نتیجه گیری: به طور کلی مصرف ماست پروبیوتیک باعث کاهش تعداد دفعات ابتلا به برخی علائم عفونت‌های تنفسی و کاهش مدت زمان ابتلا به بعضی از علائم مانند خس خس و گوش درد شد. هر چند بهبود معنی‌دار در میزان حداکثر اکسیژن مصرفی( VO2max ) به دنبال مصرف ماست پروبیوتیک مشاهده شد، ولی کاهش در میزان رکورد 400 متر کرال سینه و کاهش علائم مشکلات گوارشی ورزشکاران به دنبال مصرف این نوع ماست از لحاظ آماری معنی‌دار نبود. انجام مطالعات بعدی برای بررسی نقش پروبیوتیک‌ها بر وضعیت سلامت تغذیه‌ای و عملکرد ورزشکاران در رشته‌های مختلف ورزشی ضروری به نظر می‌رسد. واژگان کلیدی: پروبیوتیک، عملکرد ورزشی، عفونت‌های تنفسی، ناراحتی‌های گوارشی، شناگران